فضائل و برکات سوره بقره

نکاتی در مورد سوره بقره

دارای 286 آیه است.

در مدینه بر پیامبر نازل شده است.

بزرگترین سوره قرآن کریم است.

تقریبا دو جزء و نیم از کل قرآن را در برمی‌گیرد.

داستان «ایرادهای بنی اسرائیلی» که تبدیل به ضرب المثل شده در این سوره بیان شده است.

به ترتیب کتابت قرآن، دومین سوره و به ترتیب نزول، هشتاد و هفتمین سوره به شمار می‌رود.

اولین سوره از سوره‌های ۲۹ گانه ای است که با حروف مقطعه آغاز شده است.

در متون روایی، «سوره بقره» به ویژه فراز «آیة الکرسی»، قُلّه قرآن معرفی شده است.

وجه تسمیه و نام های دیگر سوره بقره

بقره به معنای گاو ماده است. نام سوره بقره، به داستان گاو بنی اسرائیل اشاره دارد که در آیات ۶۷ تا ۷۳، از آن سخن به میان آمده است.

نام های دیگر سوره بقره «فسطاط القرآن» و «سَنام القرآن» است. همچنین این سوره و سوره آل عمران را با هم، «زَهراوان» می نامند.

محتوای سوره بقره

به نوشته تفسیر نمونه، سوره بقره به لحاظ موضوعات مورد بحث، سوره جامعی است. این سوره هم از اصول عقاید سخن گفته و هم احکامِ مسائلِ عبادى، اجتماعى، سیاسى و اقتصادى را مطرح کرده است. مطالب مطرح شده در این سوره به شرح زیر است:

توحید و شناسایى خدا

معاد و زندگى پس از مرگ

اعجاز قرآن و اهمیت آن

یهود و منافقان و اقدامات‌ آنها در برابر اسلام

تاریخ پیامبران بزرگ، به ویژه حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسى (ع)

احکام نماز

احکام روزه

جهاد در راه خدا

حج و تغییر قبله

ازدواج و طلاق

احکام تجارت و دِین

احکام رِبا

انفاق در راه خدا

قصاص

گوشت‌هاى حرام

قمار

شراب

احکام وصیت  

آیات معروف سوره بقره

آیة الکرسی (آیه 255)
 
آیه قبله (آیه 144)
«قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ»
«نگریستن ات را به اطراف آسمان مى‌بینیم. تو را به سوى قبله‌اى که مى‌پسندى مى‌گردانیم. پس روى به جانب مسجدالحرام کن.»
این آیه به تغییر قبله مسلمانان از بیت المقدس، به سوی مسجدالحرام فرمان می‌دهد.
 
بلندترین آیه قرآن (آیه 282)
 
آمن الرسول (آیات 285 و 286)
«آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَ مَلآئِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَ عَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَ لاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَ لاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ»
 
آیه استرجاع (بخشی از آیه 156)
«...الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ رَ‌اجِعُونَ»
«...[صابران] کسانی [هستند] که چون مصیبتی به آنان برسد، می‌گویند: «ما از آنِ خدا هستیم، و به سوی او باز می‌گردیم»

قصه‌ها و روایت‌های تاریخی سوره بقره

داستان آفرینش ‌آدم آیات 30 تا 39

داستان شجره ممنوعه آیات ۳۵ تا ۳۷

داستان گرفتاری بنی‌اسرائیل از آیات ۴۰ تا ۶۶:

نجات از فرعون آیات ۴۹-۵۰

گوساله پرستی بنی‌اسرائیل آیات ۵۱-۵۴ و نیز آیات ۹۲-۹۳

درخواست بنی‌اسرائیل برای رؤیت خدا آیات ۵۵-۵۶

تبدیل کلمات آیات ۵۸-۵۹

اعجاز دوازده چشمه آیه ۶۰

درخواست غذاهای متعدد و بینوایی بنی‌اسرائیل آیه ۶۱

میثاق بنی‌اسرائیل آیات ۶۳-۶۴ (همچنین آیات ۸۳-۸۵)

نافرمانی در روز شنبه آیات ۶۵-۶۶

داستان گاو بنی‌اسرائیل از آیات ۶۷ تا ۷۴.

داستان هاروت و ماروت در آیه ۱۰۲

ابتلاء ابراهیم و تولیت بازسازی کعبه آیات ۱۲۴-۱۲۷

تغییر قبله در زمان پیامبر آیات ۱۴۲-۱۵۰

داستان طالوت و جالوت آیات ۲۴۶ تا ۲۵۱.

محاجه ابراهیم درباره مرگ آیه ۲۵۸

ابراهیم و مشاهده احیاء پرندگان کشته شده آیه ۲۶۰

داستان عُزَیر در آیه 259 

فضیلت سوره بقره در روایات

پیامبر اکرم (ص)

هر کس سوره بقره را بخواند درود و رحمت خدا بر اوست و خدا پاداش کسی را به او می دهد که یک سال در راه خدا جنگیده باشد و از اسلام دفاع کرده باشد.

هر کس 4 آیه از اول سوره بقره و آیة الکرسی را با دو آیه بعد از آن و 3 آیه آخر سوره بقره را تلاوت کند هیچ بدی و ناراحتی در جان و مال خود نبیند و شیطان به وی نزدیک نشود و قرآن را فراموش نکند.

خالی ترین خانه [از خیر] خانه ای است که در آن سوره بقره خوانده نشود، سوره بقره سوره ای است که محل اجتماع قرآن است.

خطاب به اُبی بن کعب: ای اُبی! مسلمانان را به فراگیری این سوره فراخوان که در فراگیری اش برکت و در رها ساختن آن حسرت است و ساحران راهی برای نفوذ در سوره بقره ندارند.

هر کس سوره بقره را در خانه خود قرائت کند سه روز آن خانه از گزند شیطان در امان است و همچنین اگر یک شب آن را در خانه خود تلاوت کند، سه شب آن خانه از آسیب شیطان محفوظ است و شیطان داخل آن خانه نمی گردد.

امام صادق (ع)

هر کس سوره بقره و آل عمران را بخواند در روز قیامت این دو سوره مانند دو قطعه ابر یا دو عبا و یا دو سایبان بر او سایه می افکنند.

اگر این سوره را بنویسند و با خود دارند همه دردها زائل شود و اگر بر محموم بندند تب او از بین برود و اگر بر کودک بندند از شیر به آسانی گرفته شود .

اگر این سوره را هفت بار بر مصروع یا دیوانه بخوانند یا بنویسند و بر گردنش ببندند شفا یابد. 

آثار و برکات سوره بقره

از جمله مهمترین آثار و برکات سوره بقره به شرح زیر است:

دور شدن شیطان

بر اساس روایتی از پیامبر اکرم (ص) سوره بقره برترین سوره قرآن است و هر کس آن را در منزل خود قرائت کند تا سه شب شیطان وارد خانه اش نمی شود.

ایجاد برکت

طبق فرموده پیامبر (ص) فرا گرفتن سوره بقره موجب برکت و رها کردن آن موجب حسرت خواهد بود.

رفع سحر

پیامبر به ابی بن کعب فرموده است که سوره بقره از جمله سوره هایی است که ساحران و افسونگران راهی برای نفوذ در آن را ندارند.

درمان تب

از امام صادق (ع) نقل شده است: اگر کسی با ایمان، سوره بقره را بنویسد و بر فردی که تب دارد ببندد تب او زائل خواهد شد.

درمان ترس

از امام صادق (ع) منقول است: اگر کسی، با ایمان سوره بقره را بنویسد و با آب باران بشوید و به فرد ترسو بدهد ترس او زائل می شود.

رسیدن به حاجت

هر کس بعد از نماز صبح پیش از آن که سخن گوید آیه 137 سوره بقره را هفت مرتبه بخواند، خداوند در آن روز همه نیاز او را برطرف می کند و اگر آن را خفظ کند و بعد از هر نماز واجب بخواند محتاج هیچ کسی نخواهد شد.
«فَإِنْ آمَنُواْ بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّ إِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللّهُ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»

زیاد شدن روزی

زمانی که حاجتی را از خدا می خواهید قبل از بیان آن حاجت ابتدا وضو گرفته و قبل از آن که نماز بخوانید و سخنی بگویید هفت مرتبه آیه 186 سوره بقره را بخوانید و بعد از نماز هم هفت مرتبه این آیه را بخوانید مطمئن باشید که خداوند حاجت شما را برآورده ساخته و روزی شما را زیاد می کند.
«وَ إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَ لْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»

گشایش کارها

هر کس آیه 186 سوره بقره را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند کار بسته او گشایش خواهد یافت.
«وَ إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَ لْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»

بیدار شدن در وقت معین

اگر می خواهید که بدون تنظیم کردن ساعت زنگدار سر ساعت مشخصی بیدار شوید آیه 125 سوره بقره را در وقت خواب با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخوانید و از خداوند متعال درخواست کنید که در وقت معینی از خواب بیدار شوید.

«وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْنًا وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعَاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ»
«و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم و (برای تجدید خاطره) از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف‌کنندگان و مجاوران و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان، پاک و پاکیزه کنید»

تفرقه افراد خلافکار

اگر با ایمان آیه 249 سوره بقره را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آیه با زعفران و گلاب بنویسید و با آب باران بشویید و به جماعتی دهید که برای کار نامناسب و خلافی جمع شده باشند آن جمع از هم پراکنده خواهد شد.

«فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللّهَ مُبْتَلِیکُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَمَن لَّمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِیلاً مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْیَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنودِهِ قَالَ الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو اللّهِ کَم مِّن فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَ اللّهُ مَعَ الصَّابِرِینَ»
«و هنگامی که طالوت (به فرماندهی لشکر بنی اسرائیل منصوب شد و) سپاهیان را با خود بیرون برد، به آنها گفت: «خداوند، شما را به وسیله یک نهر آب، آزمایش می‌کند آنها (که به هنگام تشنگی) از آن بنوشند از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود، بیشتر از آن نخورند، از من هستند» جز عده کمی، همگی از آن آب نوشیدند. سپس هنگامی که او و افرادی که به او ایمان آورده بودند (و از بوته آزمایش، سالم به‌در آمدند) از آن نهر گذشتند (از کمی نفرات خود ناراحت شدند و عده‌ای) گفتند: «امروز، ما توانایی مقابله با (جالوت) و سپاهیان او را نداریم.» اما آنها که می‌دانستند خدا را ملاقات خواهند کرد (و به روز رستاخیز ایمان داشتند) گفتند: «چه بسیار گروه‌های کوچکی که به فرمان خدا بر گروه‌های عظیمی پیروز شدند» و خداوند، با صابران و استقامت‌کنندگان است.»


منبع: سایت ستاره